مهاجرت بی رویه یک بیماری اجتماعی است که عامل بسیاری از نابسامانیهای سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی است که در کشور ما نیز در طول سالهای گذشته وجود داشته و متاسفانه بعد از انقلاب به دلایل متعدد تشدید گردیده است .

          مسئله مهاجرت به چند صورت در جامعه اتفاق می افتد :

1)     مهاجرت از روستا به شهر

2)     مهاجرت از شهر به روستا

3)     مهاجرت از روستا به روستا

4)     مهاجرت از شهر های کوچک به شهر های بزرگ

در حال حاضر آنچه برای جامعه ما مسئله است مسئله مهاجرت از روستا به شهرها و مهاجرت از شهر های کوچک به شهر های بزرگ است . البته در جامعه رشد و توسعه جامعه بصورت طبیعی مهاجرت متعادل یا منطقی و اجتناب ناپذیر است.

عوامل به وجود آورنده مهاجرت :

1)     عوامل اقتصادی

2)     عوامل اجتماعی

3)     عوامل فرهنگی و سیاسی

4)     عوامل دیگر

 عوامل اقتصادی :

          کمبود در آمد مالی روستائیان که هیچ رابطه متعادلی با هزینه یک زندگی ساده را ندارد و این مسئله با تورم روز افزون موجود و به تزاید است بخصوص اینکه این مسئله هر چه روستا از شهر دورتر باشد حالت حادتری پیدا می کند چرا که در آمد ها کمتر و هزینه ها به لحاظ کرایه حمل و نقل ، دوری واحیانا بد بودن یا نبودن راه ارتباطی و نارسائی های دیگر افزایش می یابد .

          تفاوت در آمد یک روستایی با در آمد یک شهر وند که در بعضی از روستاها جوابگوی نیازهای اصلی و ضروری آنها باشد ولی چون نوعا مهاجرین از قشر جوان هستند هر جوان برای تضمین آینده خود و رسیدن به آرزوهای ذهنی شدیدا احساس نیاز به تامین در آمد بیشتر دارد و می بیند که به راحتی در شهر ها می توان با شغلهای واسطه گری یا خدماتی در آمدی چند برابر داشت ، لذا عامل تشویقی و محرک قوی خواهد داشت که مهاجرت نمامید و یک نفر از یک خانواده شهری در آمد خوبی کسب نماید و بتواند با همه اعضا خانواده زندگی نسبتا راحتی داشته باشد.

          البته همیشه مهاجرت از روستا به شهر ها به لحاظ فقر نیست و در بعضی از موارد افرادی نیز که در روستا صاحب ثروت می شوند ، محیط روستا را برای خود تنگ دیده اموال خود را فروخته برای  یک زندگی با رفاه وامکانات بیشتر به شهر ها می آیند.

عوامل اجتماعی :

          یکی از تفاوتهای محیط شهری نسبت به روستایی اختلاف زیاد خدمات شهری مانند بهداشت، درمان ، آموزش و تاسیساتی مانند آب و برق و گاز و .... و مراکز تفریحی و غیره است .

          وجود جاذبه های شهری مانند پارکهای زیبا و تفریحی وامکانات ایاب و ذهاب ، ساختمانهای شکیل و وجود مغازه های رنگارنگ از جمله پوشاکی ، خوراکی و لوازم خانگی و غیره به مقدار زیاد در کنار یکدیگر و از طرفی روح تنوع طلبی جوانان را سیراب کرده که با محیط سرد و آرام روستا که ندرتا اینچنین امکاناتی وجود دارد موثر در رشد مهاجرت می شود.

          بازگشت یک جوان روستایی مهاجرت کرده به روستا به همراه لباسهای جدید و حرف زدن بهتر و تعریفهای جذاب و اتفاقات نهیج ذهن را برای مهاجرت به شهر ها مساعد می سازد.

          مقایسه کار سخت کشاورزی و دامداری در روستا با کارهای آسان و متنوع در شهر ها

عوامل فرهنگی :

          نارسائیهای موجود در نظام آموزشی روستایی از جمله عوامل موثر در تشویق جوانان به آمدن به شهر ها بودن و بطور طبیعی پر از کسب مدارک تحصیلی مانند دبیرستان و هنرستان و دانشگاهی چون برای این جوان در روستا هیچ گونه امکان کاری که مناسب با تحصیلاتش باشد نیست ناچارا به شهر آمده و این جوان الگوی سایرین در روستا شده و مهاجرت را تشدید می کند.

راه حل هایی جهت جلوگیری از مهاجرت :

          نظام بخشیدن به وضعیت اقتصادی روستائیان و تشکیل یک مجموعه کامل از نیروها و امکانات روستائیان در امر کشاورزی و دامپروری

          مهارکردن تورم و جمع آوری نقدینگی موجود در شهر ها و هدایت در امر توسعه روستاها  ، حرکت وسیع و برنامه ریزی شده در دریافت مالیات های بحق از بخش های کاذب جامعه ، تحول بخشیدن به نظام  آموزشی روستائیان .